Các nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc đang tăng tốc mua dầu thô Nga, đặc biệt là loại ESPO Blend từ vùng Viễn Đông, trong bối cảnh được cấp hạn ngạch nhập khẩu mới và mức chiết khấu đối với dầu Nga nới rộng lên mức cao kỷ lục. Thông tin này được các nhà giao dịch tiết lộ với Reuters hôm thứ Ba (23/12).
Sau khi gần như đứng ngoài thị trường trong phần lớn quý IV vì cạn hạn ngạch nhập khẩu, nhiều nhà máy lọc dầu Trung Quốc đã quay trở lại tìm kiếm các lô dầu giá rẻ. Nhóm tích cực nhất là các nhà máy lọc dầu độc lập, còn gọi là “teapot”, tập trung chủ yếu tại tỉnh Sơn Đông. Việc được cấp hạn ngạch nhập khẩu mới vào cuối năm đã mở đường cho các đơn vị này tăng mua trở lại.
Theo ba nguồn giao dịch trao đổi với Reuters, mức chiết khấu của dầu ESPO Blend của Nga giao tháng 1/2026 đã tăng lên 7–8 USD/thùng so với giá dầu Brent giao dịch trên sàn ICE khi giao tại các cảng Trung Quốc. Đây là mức chiết khấu cao nhất từng được ghi nhận đối với loại dầu này. Chỉ trong vòng vài tuần, mức chiết khấu đã mở rộng nhanh chóng từ 5–6 USD/thùng hồi đầu tháng 12 lên mức hiện tại.
Nguyên nhân chính đến từ các lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ nhằm vào hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga là Rosneft và Lukoil. Những biện pháp này đã làm gia tăng rủi ro đối với dầu Nga, qua đó gây áp lực giảm giá lên các loại dầu thô xuất khẩu của nước này, bao gồm cả ESPO – loại dầu nhẹ, hàm lượng lưu huỳnh thấp, thường được vận chuyển từ các cảng vùng Viễn Đông Nga sang châu Á.
Trong khi các nhà máy lọc dầu độc lập đẩy mạnh mua vào, các tập đoàn lọc dầu quốc doanh lớn của Trung Quốc lại tỏ ra thận trọng hơn. Theo các nguồn tin thị trường, nhiều doanh nghiệp nhà nước vẫn né tránh các lô hàng ESPO giao ngay, do lo ngại rủi ro liên quan đến trừng phạt. Việc các “ông lớn” đứng ngoài thị trường cũng góp phần tạo thêm áp lực giảm giá đối với dầu ESPO.
Không chỉ ESPO, dầu Urals – loại dầu chủ lực của Nga – cũng đang chịu tác động tương tự. Việc Ấn Độ giảm tiêu thụ dầu Nga, cùng với các lệnh trừng phạt ngày càng siết chặt, đã khiến mức chênh lệch giá giữa dầu Urals và dầu Brent tiếp tục nới rộng. Theo nguồn tin của Reuters, tại các cảng Trung Quốc, dầu Urals giao tháng 12 đang được chào bán với mức thấp hơn dưới 10 USD/thùng so với giá dầu Brent.
Dù vậy, đối với nhiều nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc, mức giá hiện tại của cả ESPO và Urals vẫn được xem là “quá hấp dẫn để bỏ qua”. Các đơn vị này vốn nhạy cảm với chi phí đầu vào, nên dầu Nga giá rẻ trở thành lựa chọn phù hợp trong bối cảnh biên lợi nhuận lọc dầu chịu nhiều áp lực.
Một yếu tố quan trọng khác thúc đẩy nhu cầu là việc chính phủ Trung Quốc vừa cấp hạn ngạch nhập khẩu mới cho các nhà máy lọc dầu độc lập. Trước đó, phần lớn hạn ngạch cũ đã được sử dụng hết từ tháng 10, buộc nhiều doanh nghiệp phải tạm ngừng mua dầu thô. Đợt cấp hạn ngạch mới, với tổng khối lượng được cho là cao hơn so với năm ngoái, đang tạo dư địa để các nhà máy này quay lại thị trường và tận dụng cơ hội từ dầu Nga giá rẻ.
