Trong thương mại điện tử, đánh giá và xếp hạng sản phẩm đóng vai trò quan trọng vì phần lớn người tiêu dùng tham khảo ý kiến của những người đã mua trước đó. Tuy nhiên, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia, Bộ Công Thương cho rằng tình trạng "đánh giá ảo" đang ngày càng phổ biến và tác động mạnh mẽ đến hành vi tiêu dùng.
Người tiêu dùng được khuyến nghị thay đổi thói quen mua sắm, không chỉ dựa vào số sao hay bình luận hiển thị
Các hình thức "đánh giá ảo" thường gặp gồm tự tạo đánh giá hoặc thuê người viết đánh giá giả, thậm chí có dịch vụ cung cấp gói đánh giá số lượng lớn để sản phẩm nhanh đạt thứ hạng cao. Ngoài ra còn có tình trạng đối thủ thuê người viết bình luận tiêu cực nhằm bôi nhọ chất lượng sản phẩm.
Trong bối cảnh xu hướng sử dụng KOL (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội) và KOC (người tiêu dùng chủ chốt, có ảnh hưởng trên thị trường) để quảng bá ngày càng phổ biến, ranh giới giữa trải nghiệm thực tế và "đánh giá có trả phí" ngày càng mờ nhạt.
Đề nghị sàn thương mại điện tử kiểm duyệt đánh giá để mua hàng online an toàn hơn
Một số nền tảng thương mại điện tử chưa áp dụng cơ chế xác minh chặt chẽ, thiếu công cụ lọc đánh giá bất thường, thậm chí dung túng cho hiện tượng này để tăng doanh thu, khiến niềm tin của người tiêu dùng vào cơ chế bảo vệ quyền lợi bị suy giảm.
Thiệt hại không chỉ dừng ở việc mua phải hàng kém chất lượng mà còn bao gồm chi phí cơ hội, chi phí vận chuyển, đổi trả, thời gian khiếu nại và rủi ro mất trắng với hàng xuyên biên giới. Với các sản phẩm liên quan đến sức khỏe như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng hay đồ dùng cho trẻ em, rủi ro còn lớn hơn khi có thể gây ảnh hưởng y tế và an toàn cho người sử dụng.
Để kiểm soát tình trạng này, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đề nghị các sàn thương mại điện tử tăng cường kiểm duyệt, chỉ cho phép người mua hàng thành công được đăng nhận xét, thiết lập bộ lọc tự động loại bỏ đánh giá bất thường và công khai chính sách xử lý vi phạm.
Cơ quan quản lý cũng cần có quy định xử phạt nghiêm khắc với hành vi tạo, mua bán hoặc tiếp tay cho "đánh giá ảo", bao gồm phạt tiền, đình chỉ kinh doanh hoặc thu hồi giấy phép với các trường hợp tái phạm.
Người tiêu dùng được khuyến nghị thay đổi thói quen mua sắm, không chỉ dựa vào số sao hay bình luận hiển thị, mà cần đọc kỹ nội dung đánh giá, chú ý chi tiết trải nghiệm thực tế, so sánh phản hồi từ nhiều nguồn khác nhau và ưu tiên chọn gian hàng chính hãng, uy tín.