Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) Hoàng Đạo Cương vừa ký Công văn số 2373 gửi các bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội Trung ương và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc rà soát, đánh giá và tăng cường công tác bảo vệ, bảo quản, phát huy giá trị bảo vật quốc gia.
Công văn được ban hành thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Mai Văn Chính tại Công văn số 46235, giao Bộ VH-TT&DL chủ trì tổng rà soát toàn quốc công tác trưng bày, bảo quản, bảo vệ cũng như các biện pháp đảm bảo an ninh, an toàn đối với bảo vật quốc gia.
Đây là nhiệm vụ trọng tâm nhằm kịp thời tăng cường bảo vệ tuyệt đối an toàn các bảo vật đã được công nhận và hiện vật, cổ vật có giá trị tại các di tích, danh lam thắng cảnh, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật.
Theo đó, Bộ VH-TT&DL đề nghị các đơn vị trực tiếp quản lý bảo vật quốc gia khẩn trương rà soát, đánh giá thực trạng công tác trưng bày, bảo quản và bảo vệ, đồng thời báo cáo chi tiết về tình hình an ninh, an toàn cũng như các phương án ứng phó rủi ro đã triển khai từ khi có quyết định công nhận bảo vật.
Vừa qua, hình ảnh một người ngồi lên, đập phá ngai vàng trong điện Thái Hòa, Đại nội Huế khiến cộng đồng bức xúc.
Báo cáo tổng hợp phải được gửi về Bộ (qua Cục Di sản Văn hóa) trước ngày 6/6/2025. Các đơn vị cũng được yêu cầu chủ động đề xuất kiến nghị nếu phát hiện những bất cập, khó khăn cần được hỗ trợ.
Về công tác bảo vệ, Bộ nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng và hoàn thiện phương án bảo vệ cụ thể cho từng bảo vật quốc gia, trong đó đặc biệt lưu ý phòng chống trộm cắp, cháy nổ, thiên tai và các nguy cơ tiềm ẩn khác.
Đối với bảo vật đang lưu giữ tại di tích hoặc thuộc sở hữu tư nhân, phương án bảo vệ phải được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng UBND cấp xã phê duyệt và trực tiếp tổ chức thực hiện, bảo đảm trách nhiệm quản lý chặt chẽ.
Về bảo quản, Bộ đề nghị ưu tiên đầu tư nâng cấp hạ tầng, trang thiết bị chuyên dụng tại kho bảo quản và khu vực trưng bày bảo vật ở bảo tàng hoặc di tích. Việc bảo quản phải được thực hiện khoa học, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật theo quy định pháp luật và có sự phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia, nhà khoa học chuyên ngành để đảm bảo phù hợp với đặc tính từng loại bảo vật.
Công tác phát huy giá trị bảo vật cũng được đặc biệt lưu ý, yêu cầu các đơn vị xây dựng chương trình quảng bá hấp dẫn, đa dạng và dễ tiếp cận nhằm giới thiệu rộng rãi giá trị bảo vật quốc gia đến công chúng trong và ngoài nước. Việc trưng bày phải vừa đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân, vừa đặt bảo vệ an toàn và giữ gìn giá trị di sản lên hàng đầu.
Đối với di vật, cổ vật có giá trị tại các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, Bộ VH-TT&DL giao cho Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo chính quyền địa phương lập danh mục hiện vật có giá trị và tổ chức kiểm tra định kỳ công tác bảo vệ.
UBND địa phương cũng phải xây dựng, phê duyệt phương án bảo vệ cụ thể cho từng hiện vật và giao trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với công an địa phương trong công tác quản lý.
Các phương án bảo vệ phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu nghiêm ngặt. Với hiện vật không thể cất giữ hay trưng bày trực tiếp, phương án bảo vệ cần hạn chế tối đa sự tiếp xúc của khách tham quan, đồng thời tổ chức kiểm tra, bảo quản định kỳ để ngăn chặn mọi tác nhân gây hại.
Trường hợp hiện vật có thể được cất giữ hoặc thay thế bằng hiện vật phục chế, cần có trang bị thiết bị bảo quản hiện đại, hệ thống báo động chống trộm và giám sát camera, đồng thời bố trí vị trí bảo vệ xa khu vực nguy cơ cháy nổ, ngập nước.
